Synod Ku Kościołowi Synodalnemu 2021 - 2023 »

Czym jest Synod Ku Kościołowi Synodalnemu?

Jednym z owoców Soboru Watykańskiego II było ustanowienie Synodu Biskupów. Chociaż do tej pory Synod Biskupów odbywał się jako zgromadzenie biskupów z udziałem i pod zwierzchnictwem papieża, Kościół coraz bardziej uświadamia sobie, że synodalność jest drogą dla całego Ludu Bożego. Dlatego proces synodalny nie jest już tylko zgromadzeniem biskupów, ale drogą wszystkich wiernych, w której każdy Kościół lokalny ma do odegrania integralną rolę. Sobór Watykański II ożywił poczucie, że wszyscy ochrzczeni, zarówno hierarchia, jak i świeccy, są powołani do aktywnego uczestnictwa w zbawczej misji Kościoła (LG, 32-33). 

Podczas gdy ostatnie synody zajmowały się takimi tematami jak nowa ewangelizacja, rodzina, młodzież i Amazonia, bieżący Synod koncentruje się na temacie samej synodalności.

Przynagla nas i prowadzi pytanie podstawowe: jak dzisiaj, na różnych poziomach (od lokalnego do powszechnego), realizuje się owo „podążanie razem”, które pozwala Kościołowi głosić Ewangelię, zgodnie z powierzoną mu misją, i do podjęcia jakich działań zaprasza nas Duch Święty.

Zadaniem obecnego Synodu jest:

    wsłuchanie się, jako cały Lud Boży, w to, co Duch Święty mówi do Kościoła.

     

      Czynimy to poprzez wspólne słuchanie Słowa Bożego zawartego w Piśmie Świętym,

       

      a następnie poprzez słuchanie siebie nawzajem, a zwłaszcza tych, którzy znajdują się na marginesie, rozeznając znaki czasu. W istocie, cały proces synodalny ma na celu rozwijanie żywego doświadczenia rozeznawania, uczestnictwa i współodpowiedzialności, w którym różnorodność darów łączy się dla misji Kościoła w świecie.  

       

Temat Synodu: „Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo i misja”.

Trzy wymiary tego tematu to komunia, uczestnictwo i misja. Te trzy wymiary są głęboko ze sobą powiązane. Są one istotnymi filarami Kościoła synodalnego. Nie ma między nimi hierarchii. Raczej, każdy z nich wzbogaca i ukierunkowuje dwa pozostałe. Istnieje między nimi dynamiczna relacja, która musi być wyrażana z uwzględnieniem wszystkich trzech wymiarów.

Komunia: Bóg w swojej łaskawości gromadzi nas razem jako różnorodne narody jednej wiary, poprzez przymierze, które ofiarowuje swojemu ludowi. Komunia, która nas łączy, ma swoje najgłębsze korzenie w miłości i jedności Trójcy Świętej. To Chrystus pojednał nas z Ojcem i jednoczy nas ze sobą w Duchu Świętym. Wspólnie jesteśmy inspirowani przez słuchanie Słowa Bożego, przez żywą Tradycję Kościoła i ugruntowani w jednej wierze.

Wszyscy mamy jakąś rolę do odegrania w rozeznawaniu i przeżywaniu wezwania Boga dla Jego ludu.

Uczestnictwo: Wezwanie wszystkich, którzy należą do Ludu Bożego – świeckich, konsekrowanych i duchownych – do zaangażowanego ćwiczenia się w głębokim i pełnym szacunku słuchaniu siebie nawzajem. To słuchanie stwarza nam przestrzeń do wspólnego słuchania Ducha Świętego i kieruje naszymi pragnieniami odnośnie do Kościoła trzeciego tysiąclecia. Uczestnictwo opiera się na fakcie, że wszyscy wierni mają odpowiednie przygotowanie i są powołani do służenia sobie nawzajem darami, które każdy z nich otrzymał od Ducha Świętego. W Kościele synodalnym cała wspólnota, w wolnej i bogatej różnorodności swoich członków, jest wezwana do wspólnej modlitwy, słuchania, analizowania, dialogu, rozeznawania i udzielania rad w podejmowaniu decyzji duszpasterskich, które jak najlepiej odpowiadają woli Bożej. Należy podjąć realne wysiłki, aby osoby, które znajdują się na marginesie lub czują się wykluczone, mogły uczestniczyć w tym procesie.

Misja: Kościół istnieje po to, by ewangelizować. Nigdy nie możemy być skoncentrowani na sobie. Naszą misją jest dawanie świadectwa o miłości Boga pośród całej rodziny ludzkiej. Proces synodalny ma wymiar głęboko misyjny. Jego celem jest umożliwienie Kościołowi lepszego świadczenia o Ewangelii, zwłaszcza wobec tych, którzy żyją na duchowych, społecznych, ekonomicznych, politycznych, geograficznych i egzystencjalnych peryferiach naszego świata. W ten sposób synodalność jest drogą, dzięki której Kościół może owocniej wypełniać swoją misję ewangelizacyjną w świecie, będąc zaczynem w służbie nadejścia Królestwa Bożego.

O słuchaniu. To ważny moment synodu.

 

Nie bez powodu Pan Bóg wyposażył człowieka w dwoje uszu i tylko jedne usta. Słuchanie jest ważniejsze niż mowa. Jednak by słuchać prawdziwie potrzebujemy ciszy, zarówno tej zewnętrznej, jak i wewnętrznej. Bez niej nie usłyszymy Boga, siebie i drugiego człowieka. Bez wsłuchania w Serce Boga, swoje własne serce i w serce bliźniego nigdy nie będziemy potrafili budować prawdziwie głębokich relacji. A przecież to jest właśnie największym marzeniem Boga.

Niezwykle fascynujące są historie, które na kartach Ewangelii ukazują Jezusa wsłuchanego w drugiego człowieka. Jezusa, który towarzyszy indywidualnie danej osobie i  który cały skupiony jest na człowieku. Wydaje się, że Jezus zwraca uwagę na wszystkie szczegóły, które dotyczą tej osoby – warunki w jakich żyje ale również – a może przede wszystkim – na świat jej uczuć, wartości i marzeń. Można momentami odnieść wrażenie, że dany człowiek, w chwili spotkania z Jezusem, staje się dla Niego jakby całym światem. Jezus wnika w serce napotkanego człowieka i jednym pytaniem potrafi wydobyć z niego najbardziej skryte pragnienia. Przekonujemy się o tym, kiedy Jezus zadaje proste ale jednocześnie niezwykle trafne pytania: „Czego pragniesz?”, „Co chcesz abym ci uczynił?”. Skąd taka umiejętność słuchania i wsłuchania w drugą osobę u Jezusa? Jak możemy naśladować Go w tej czynności? I nie chodzi tu o taki rodzaj słuchania, który jest efektem nabytej wiedzy, czy doświadczenia. Chodzi o umiejętność słuchania sercem.

Słuchanie rodzi się z ciszy. Kiedy przypatrzymy się uważniej postawie Jezusa to dostrzeżemy, że często szukał miejsc ustronnych, pustynnych, dosłownie szukał ciszy. To właśnie w nocy i w ciszy spotykał się z Ojcem. Z Ojcem, przez którego czuł się wysłuchany i którego słuchał oraz przez którego czuł się kochany i którego kochał. To spotkanie nazywa się po prostu modlitwą. Prawdziwa modlitwa zaś – jak mawiała św. Teresa z Avila – nie jest niczym innym jak poufnym i przyjacielskim obcowaniem oraz rozmową z Tym, o którym wiemy, że nas miłuje. W tym miejscu warto zadać prowokacyjne pytanie. Czy nasz brak umiejętności słuchania Boga, siebie samego i innych nie świadczą przypadkiem o słabej jakości naszej modlitwy i wiary a przede wszystkim o braku głębokiej i intymnej relacji z Żywym Bogiem?

Mając na myśli modlitwę automatycznie kojarzymy ją z tzw. praktykami modlitewnymi, które czasem mnożymy w nieskończoność. W życiu duchowym, nieraz bardzo głębokim, towarzyszą nam przecież liczne modlitwy – modlitwa liturgiczna, częsty udział w Eucharystii, adoracja itd. Jeśli dodamy do tego pęd życia, nadmiar zajęć i nieustanną aktywność to może okazać się, że w tym wszystkim zgubiliśmy to co najważniejsze.

Tym najważniejszym zaś jest intymne spotkanie z Panem w izdebce własnego serca. To właśnie w ciszy i milczeniu dokonują się prawdziwe spotkania z Bogiem. Eliasz wyszedł z groty i spotkał Boga kiedy Go usłyszał. A co takiego szczególnego usłyszał? Szmer łagodnego powiewu lub – jak to jest w oryginale – głos czułego milczenia.

Chodzi więc o to by trwać w tym czułym milczeniu. Pan potrzebuje tylko naszego czasu i obecności by ofiarować nam swoją Obecność, która dosłownie jest wsłuchaniem w nas. Jeżeli szczerze powierzamy Mu nasze troski, radości, pragnienia, to możemy być pewni, że On nas słucha, ponieważ Bóg jest przyjacielem i miłośnikiem człowieka. Wystarczy stanąć przed Nim w prawdzie i nie ukrywać się za fasadą pobożności i mnogością słów. Może nie zobaczymy efektów tych spotkań natychmiast. Czasem będą się one dokonywać w bolesnej pustce ale pamiętajmy, że pustynia jest szczególną przestrzenią działania Boga.

Autentyczna modlitwa jest niczym kropla drążąca skałę i rzeczywiście zmienia nas od wewnątrz. Nawet jeśli my sami tego nie zauważymy to z pewnością zauważą to inni, ponieważ będzie w nas coraz więcej łagodności, pokoju i miłości. Coraz częściej będziemy patrzeć na siebie i innych oczami Boga. Będziemy słuchać siebie i innych Jego uszami. A wszystko przez to, że w ciszy spotkały się dwa serca, które wzajemnie się wysłuchały – Boskie i ludzkie. Człowiek, który czuje się wysłuchany słyszy Boga bardzo intensywnie – w Piśmie Świętym, w Kościele, w swoim wnętrzu i w drugim człowieku. Tylko wysłuchani potrafią słuchać.

Słuchanie na synodzie. Słuchanie to bardzo ważny wątek, który dotyczy synodu o synodalności. Duch Święty przez Piotra naszych czasów zaprasza nas właśnie do słuchania. Do takiego słuchania, które okazuje się jednak być czymś znacznie głębszym niż nam się wydaje. Jego owocem ma być m.in. umiejętność budowania pięknych i głębokich relacji, które przecież dają szczęście i które są marzeniem Boga o nas. Wzorem słuchania i budowania relacji są Maryja i Józef. Obydwoje byli zasłuchani w Boga i w siebie nawzajem. I właśnie w taką relację postanowił wcielić się Bóg, którym od tej pory mogli dzielić się z innymi.

Paulina Ignaszak OV O słuchaniu. To ważny moment synodu - Synod w Poznaniu (synodpoznan.pl)

Pytania do rozważania podczas spotkań grup synodalych.

Synod stawia następujące zasadnicze pytanie: Kościół synodalny, głosząc Ewangelię, „podąża razem”.

Jak owo „podążanie razem” realizuje się dzisiaj w waszym Kościele lokalnym?

Do podjęcia jakich kroków zaprasza nas Duch Święty, abyśmy wzrastali w naszym „podążaniu razem”? (DP, 26).

Odpowiadając na to pytanie, jesteśmy zaproszeni do: 

    przypomnienia sobie naszych doświadczeń: Jakie doświadczenia z naszego lokalnego Kościoła przywołuje na myśl to pytanie? 

    ponownego odczytania tych doświadczeń w sposób bardziej pogłębiony: Jakie radości wywołały? Jakie trudności i przeszkody napotkały? Jakie rany wydobyły na światło dzienne? Jakie wzbudziły przemyślenia?

    zebranie owoców, by się nimi podzielić: Gdzie w tych doświadczeniach rozbrzmiewa głos Ducha Świętego? O co Duch Święty nas prosi? Jakie są punkty, które należy potwierdzić, jakie są perspektywy zmian, jakie kroki należy podjąć? Gdzie dostrzegamy zgodność? Jakie drogi otwierają się dla naszego Kościoła lokalnego?

Aby pomóc w pogłębionej analizie tego fundamentalnego pytania, poniższe tematy podkreślają istotne aspekty „przeżywanej synodalności” (DP, 30). Odpowiadając na te pytania, warto pamiętać, że „podążanie razem” odbywa się na dwa głęboko powiązane ze sobą sposoby. Po pierwsze, podążamy razem, ze sobą nawzajem, jako Lud Boży. Następnie, podążamy razem jako Lud Boży z całą rodziną ludzką. Te dwie perspektywy ubogacają się wzajemnie i są pomocne w naszym wspólnym rozeznawaniu w kierunku głębszej komunii i bardziej owocnej misji. 

Aby pomóc w pogłębionej analizie tego fundamentalnego pytania, poniższe tematy podkreślają istotne aspekty „przeżywanej synodalności” (DP, 30). Odpowiadając na te pytania, warto pamiętać, że „podążanie razem” odbywa się na dwa głęboko powiązane ze sobą sposoby. Po pierwsze, podążamy razem, ze sobą nawzajem, jako Lud Boży. Następnie, podążamy razem jako Lud Boży z całą rodziną ludzką. Te dwie perspektywy ubogacają się wzajemnie i są pomocne w naszym wspólnym rozeznawaniu w kierunku głębszej komunii i bardziej owocnej misji. 

Pytania towarzyszące każdemu z dziesięciu poniższych tematów mogą być użyte jako punkt wyjścia lub pomocne wskazówki. Wasza rozmowa i dialog nie muszą się ograniczać do poniższych pytań:     

1. TOWARZYSZE PODRÓŻY

W Kościele i w społeczeństwie jesteśmy na tej samej drodze, ramię w ramię. W naszym Kościele lokalnym kim są ci, którzy „podążają razem”? Kim są ci, którzy wydają się bardziej oddaleni? W jaki sposób jesteśmy wezwani, aby wzrastać jako towarzysze? Jakie grupy lub osoby pozostają na marginesie?

2. SŁUCHANIE 

Słuchanie jest pierwszym krokiem, ale wymaga otwartego umysłu i serca, bez uprzedzeń. W jaki sposób Bóg przemawia do nas poprzez głosy, które czasami ignorujemy? W jaki sposób wysłuchiwani są świeccy, zwłaszcza kobiety i młodzi ludzie? Co ułatwia lub utrudnia nasze słuchanie? Jak dobrze słuchamy tych, którzy są na peryferiach? W jaki sposób jest włączony wkład osób konsekrowanych, mężczyzn i kobiet? Jakie są ograniczenia w naszej zdolności słuchania, zwłaszcza tych, którzy mają inne poglądy niż nasze własne? Jaka jest przestrzeń dla głosu mniejszości, zwłaszcza tych, którzy doświadczają ubóstwa, marginalizacji lub wykluczenia społecznego?

3. ZABIERANIE GŁOSU

Wszyscy są zaproszeni do mówienia z odwagą i parezją, to znaczy łącząc wolność, prawdę i miłość. Co umożliwia lub utrudnia odważne, szczere i odpowiedzialne wypowiadanie się w naszym Kościele lokalnym i w społeczeństwie? Kiedy i jak udaje nam się powiedzieć to, co jest dla nas ważne?  Jak funkcjonują relacje z systemem medialnym (nie tylko z mediami katolickimi)? Kto przemawia w imieniu wspólnoty chrześcijańskiej i jak jest on wybierany? 

4. CELEBROWANIE

„Podążanie razem” jest możliwe tylko wtedy, gdy opiera się na wspólnotowym słuchaniu Słowa i sprawowaniu Eucharystii. W jaki sposób modlitwa i celebracje liturgiczne inspirują i ukierunkowują nasze wspólne życie i misję w naszej wspólnocie? W jaki sposób inspirują najważniejsze decyzje? W jaki sposób krzewimy czynne uczestnictwo wszystkich wiernych w liturgii? Jaka przestrzeń jest dana na uczestniczenie w posłudze lektora i akolity? 

5. WSPÓŁODPOWIEDZIALNI W NASZEJ WSPÓLNEJ MISJI

Synodalność służy misji Kościoła, do udziału w której powołani są wszyscy jego członkowie. Skoro wszyscy jesteśmy uczniami-misjonarzami, to w jaki sposób każda osoba ochrzczona jest powołana do uczestniczenia w misji Kościoła? Co przeszkadza ochrzczonym w byciu aktywnymi w misji? Jakie obszary misji są przez nas zaniedbywane? W jaki sposób wspólnota wspiera swoich członków zaangażowanych w służbę na rzecz społeczeństwa w różny sposób (zaangażowanie społeczne i polityczne, badania naukowe, nauczanie, krzewienie sprawiedliwości społecznej, ochrona praw człowieka, troska o środowisko itp.). W jaki sposób Kościół pomaga tym członkom przeżywać ich służbę społeczeństwu w sposób misyjny? W jaki sposób dokonuje się rozeznania wyborów związanych z misją i przez kogo?

6. DIALOG W KOŚCIELE I SPOŁECZEŃSTWIE

Dialog wymaga wytrwałości i cierpliwości, ale umożliwia także wzajemne zrozumienie. W jakim stopniu różne osoby w naszej wspólnocie spotykają się, aby prowadzić dialog? Jakie są miejsca i środki dialogu w naszym Kościele lokalnym? W jaki sposób krzewimy współpracę z diecezjami sąsiednimi, wspólnotami zakonnymi na danym terenie, stowarzyszeniami świeckich i ruchami itd.? W jaki sposób są rozwiązywane różnice poglądów, konflikty i trudności? Na jakie szczegółowe kwestie w Kościele i społeczeństwie powinniśmy zwrócić większą uwagę? Jakie doświadczenia dialogu i wspólnego zaangażowania mamy z wyznawcami innych religii i z osobami bez afiliacji religijnej? W jaki sposób Kościół prowadzi dialog i uczy się od innych instytucji społeczeństwa: świata polityki, ekonomii, kultury, społeczeństwa obywatelskiego i ludzi żyjących w ubóstwie?

7. EKUMENIZM 

Dialog między chrześcijanami różnych wyznań, zjednoczonymi przez jeden chrzest, zajmuje szczególne miejsce na drodze synodalnej. Jakie relacje ma nasza wspólnota kościelna z członkami innych tradycji chrześcijańskich i wyznań? Co nas łączy i jak razem podążamy? Jakie owoce przyniosło nam wspólne podążanie? Jakie są trudności? Jak możemy zrobić następny krok we wspólnym podążaniu naprzód?  

8. WŁADZA I UCZESTNICTWO 

Kościół synodalny jest Kościołem uczestniczącym i współodpowiedzialnym. W jaki sposób nasza wspólnota kościelna określa cele, do których należy dążyć, drogę do ich osiągnięcia i kroki, które należy podjąć? W jaki sposób sprawowana jest władza lub zarządzanie w naszym Kościele lokalnym? W jaki sposób praca zespołowa i współodpowiedzialność są realizowane w praktyce? W jaki sposób i przez kogo przeprowadzane są ewaluacje? Jak są promowane posługi i odpowiedzialność świeckich? Czy mamy owocne doświadczenia synodalności na poziomie lokalnym? Jak funkcjonują organizmy synodalne na poziomie Kościoła lokalnego (Rady Duszpasterskie w parafiach i diecezjach, Rady Kapłańskie itd.)? Jak możemy promować bardziej synodalne podejście w naszym uczestnictwie i przewodzeniu?  

9.  ROZEZNAWANIE I PODEJMOWANIE DECYZJI

W stylu synodalnym podejmujemy decyzje poprzez rozeznawanie tego, co Duch Święty mówi przez całą naszą wspólnotę. Jakie metody i procesy stosujemy w podejmowaniu decyzji? Jak je można ulepszyć? Jak krzewimy branie udziału w podejmowaniu decyzji w strukturach hierarchicznych? Czy nasze metody podejmowania decyzji pomagają nam słuchać całego Ludu Bożego? Jaki jest związek między konsultacją a podejmowaniem decyzji i jak to realizujemy w praktyce? Jakich narzędzi i procedur używamy, aby promować przejrzystość i możliwość rozliczenia? Jak możemy wzrastać we wspólnotowym rozeznawaniu duchowym? 

10. FORMOWANIE SIĘ W SYNODALNOŚCI 

Synodalność pociąga za sobą otwartość na zmiany, formację i ciągłe uczenie się. W jaki sposób nasza wspólnota kościelna formuje ludzi, aby byli bardziej zdolni do „podążania razem”, słuchania siebie nawzajem, uczestniczenia w misji i angażowania się w dialog? Jaka formacja jest oferowana, aby wspierać rozeznawanie i sprawowanie władzy w sposób synodalny? 

Parafia nie powinna starać się odpowiedzieć na wszystkie pytania, ale powinna rozeznać i skupić się na tych aspektach synodalności, które są najbardziej istotne w jej kontekście. Uczestnicy są zachęcani do szczerego i otwartego dzielenia się swoimi doświadczeniami z ich rzeczywistego życia oraz do wspólnej refleksji nad tym, co Duch Święty mógłby objawić poprzez to, czym dzielą się ze sobą nawzajem.     

Tworzenie Stron Poznań Agencja Reklamowa Poznań